De komende jaren zal het aantal leerlingen in in onze regio afnemen, en toch zien we bij veel vakken een docententekort aankomen. Dat probleem is niet alleen kwantitatief. Daarmee bedoel ik niet dat we kwalitatief slechte docenten aannemen, maar wel dat je soms enorm beperkt bent in je keuze.
Om dit op te lossen, moeten we het vak en de opleiding van leraar aantrekkelijker maken en er vol trots over blijven vertellen. Dan zullen mensen sneller denken: ik wil dat onderwijs wel in. We proberen hier mensen uit het bedrijfsleven met een technische achtergrond te verleiden om eens in het onderwijs mee te lopen. We werken daarbij samen met opleidingsscholen uit de regio om mensen versneld op te leiden.
Laatst hebben we een open bijeenkomst georganiseerd, waar verrassend veel mensen op afkwamen. Na een selectie zijn er 30 mensen uitgenodigd om bij ons op school mee te komen lopen. Dat is belangrijk, want het daadwerkelijk participeren als docent is vaak toch anders dan het beeld dat mensen van het docentschap hebben. Er is een grote groep zij-instromers die denkt “er wordt op mij gewacht”, maar later het docentschap toch tegen vindt vallen of onderschat. Dat komt omdat lesgeven echt een vak is. Als je mensen verleidt om naar het onderwijs te komen, is een aanvullende opleiding wel nodig. Je moet te allen tijde kritisch zijn op de kwaliteit van je mensen. Als iemand met een technische achtergrond begint met lesgeven, vind ik het belangrijk dat hij of zij binnen vier jaar een bevoegdheid haalt. Zo niet, dan kun je zo iemand bijvoorbeeld inzetten als gastdocent. Daarmee kun je leerlingen inspireren, dat gaat wat makkelijker dan de hele dag voor de klas te staan en ze ook echt iets te leren.
Eigenlijk leiden wij studenten op in onze mal van klassiek onderwijs
Ik heb onlangs geprobeerd iemand van een bedrijf één dag in de week stage te laten lopen. Dat is een hoop regelwerk, en docenten moeten zelf ook enthousiast zijn om iemand in de klas erbij te willen. Hier ligt dus niet dé oplossing, maar het is wel een manier van werven. Wij gaan bij ons op onze scholen mensen opleiden, bijvoorbeeld hier uit het Bio Science Park. Mensen die van buiten naar binnen komen, moet je twee of drie jaar goed blijven begeleiden. Ja, dat kost geld, maar hier ligt ook een maatschappelijke opdracht voor ons.
Het docentschap maak je aantrekkelijk door minder vast te houden aan jarenoude stramienen. Dat begint al op de lerarenopleiding. Daarmee kun je nu weinig kanten op, behalve leraar worden. Terwijl je zo zou kunnen opleiden dat je naast het vak van leraar ook iets anders kunt gaan doen. Zodat je naast bijvoorbeeld docent Engels ook vertaler zou kunnen worden, of internationaal ondernemer. Het mbo en andere hbo-opleidingen leiden al op voor meersoortiger banen, dat kan de lerarenopleiding ook.
Een willekeurige les lijkt vandaag de dag qua opzet nog sterk op de lessen die ik vroeger zelf kreeg op school. We kunnen die lessen veel motiverender maken, zodat leerlingen meer leren met inspiratiesessies in plaats van de stof uit het boek volgen. Eigenlijk leiden wij studenten zelf op in onze mal van klassiek onderwijs. Daarom is het belangrijk dat studenten ook eens gaan stagelopen op scholen waar echt ander onderwijs gegeven wordt. Gelukkig wordt dat steeds minder ingewikkeld en vind je in veel opleidingsscholen divers aanbod.
Het docententekort moet je blijven agenderen, want alleen dan blijf je het gesprek erover voeren. Dan zien mensen vast dat door het opleiden van zij-instromers en veelzijdiger opleiden en stagelopen het vak aantrekkelijker wordt, het onderwijs rijker en het tekort aan docenten minder.